ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ
ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ 'ਚ ਮੋਰਾਲੈਟੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਗਲਤ ਅਤੇ ਸਹੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ। ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਗਲਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧ ਬੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਨੈਤਿਕਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਅਲਬਰਟਾ ਸਟੇਟ ਦੀ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਰੈਡਫੋਰਡ ਨੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੀ. ਏ. ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਸਫ਼ਰ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਕੈਨੇਡਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ 9000 ਡਾਲਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰਚ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੱਤਾ। ਜੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸਿਰ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਝੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਗਰਮ ਹੈ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵੋਟਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ 'ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਕਾਰਣ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪੰਡਿਤ ਭੰਬਲ-ਭੂਸੇ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰੀਏ। ਸਭ ਨਵੀਆਂ-ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰਕੇ ਸਰਵੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ 'ਚ ਕਰਵਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਸਮਝ ਨਾ ਆਉਣ ਕਾਰਣ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟਿਕਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਬਾਂਦਰ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਤਾਂ ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਵਫਾਦਾਰੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਥੱਕਦਾ ਤੇ ਜਿਸ ਵਿਚਾਰੇ ਦੀ ਟਿਕਟ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਦਾ ਨਹੀਂ ਥੱਕਦਾ। ਇਸ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਛੱਡ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਪਾਰਟੀ 'ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਵਾਲੇ ਪਾਰਟੀ 'ਚੋਂ ਕੱਢੇ ਹੋਏ ਉਮੀਦਵਾਰ ਲਈ ਇਹ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਪੱਲੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਛਵੀ ਖਰਾਬ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਗੈਰਾ...ਵਗੈਰਾ...। ਖ਼ੈਰ! ਇਹ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਪਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ 'ਚੋਂ ਕੱਢੇ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਟਿਕਟ ਕੱਟੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬੋਲੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸੋਚਣ 'ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰ ਐੱਮ. ਐੱਲ. ਏ., ਐੱਮ. ਪੀ. ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਬੈਠਦੇ ਹੀ ਉਹ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੇ ਬੈਕ ਟੂ ਸੁਸਾਇਟੀ ਭੁੱਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲੀਡਰ ਦੇ ਤਲਵੇ ਚੱਟਦੇ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਫਾਂ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ ਬੀਤੇ ਕੁਝ ਹੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਿਸਾਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਦੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਫਿਲੌਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਸੀ. ਪੀ. ਐੱਸ. ਅਵਿਨਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਦੇ ਨਾਲ ਸੇਠ ਸੱਤਪਾਲ ਮੱਲ ਅਤੇ ਹੰਸ ਰਾਜ ਹੰਸ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਅਵਿਨਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਫਿਲੌਰ ਦੀ ਟਿਕਟ ਕੱਟੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਅਸਤੀਫੇ ਸੌਂਪਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਫਿਲੌਰ ਨੇ ਤਾਂ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦੁਆਬੇ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣ ਦਿਆਂਗਾ, ਅਵਿਨਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਨੇ ਵੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਰਹਿ ਕੇ ਦੱਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ 'ਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਸਨ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਨਾ ਕਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨੀ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਹਾਅ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ। ਕੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਸਫਾਈ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤਾਂ, ਚਮੜੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤ, ਦਲਿਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਧੋਖਾ, ਆਏ ਦਿਨ ਦਲਿਤਾਂ 'ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਕਾਂਡ ਹੋਏ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਕਿੱਥੇ ਸੀ? ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਰਦਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੱਤਾ? ਕੀ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰਥ-ਹਿਤ ਨੂੰ ਹੀ ਇਹ ਹੱਸਣਾ ਤੇ ਰੋਣਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ? ਖ਼ੈਰ...! ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੀਡਰ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਕਰਨਾ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਮੰਗਣਾ ਸਾਡਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਵੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁਣੇ-ਹੁਣੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵੜੇ ਸੇਠ ਸੱਤਪਾਲ ਮੱਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਟਿਕਟ ਕੱਟੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕੈਪਟਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸ਼ਰੇਆਮ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕੀ ਇਹ ਬਗ਼ਾਵਤ ਸੇਠ ਸੱਤਪਾਲ ਮੱਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਜਦੋਂ ਕੈਪਟਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਦਲਿਤਾਂ ਲਈ ਭੇਜੇ ਗਏ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫੰਡ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ? ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੇਠ ਬਗ਼ਾਵਤੀ ਸੁਰ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਮੰਨਦੇ? ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੰਸ ਰਾਜ ਹੰਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਐੱਮ. ਪੀ. ਦੀ ਟਿਕਟ ਕੱਟੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸ਼ਰੇਆਮ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਸੜਿਆ ਸੀ. ਐੱਮ. ਆਖਿਆ ਤੇ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਰੱਜ ਕੇ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ। ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਮੀਡੀਆ ਸਾਹਮਣੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ਕੱਟ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਜੇਕਰ ਹੰਸ ਰਾਜ ਹੰਸ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੀ ਰੈਲੀ 'ਚ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਛਾਲ ਮਾਰਦਾ ਕਿ ਵਾਲਮੀਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਫਾਈ ਕਾਮੇ ਨਰਕ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵੱਲ ਅਕਾਲੀ ਕੋਈ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਤਾਂ ਕਿ ਹੰਸ ਰਾਜ ਹੰਸ ਦਾ ਕੱਦ ਘਟ ਜਾਣਾ ਸੀ ਜਾਂ ਉਹ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਸ ਕਰਕੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰਦਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਾਢੇ ਚਾਰ ਲੱਖ ਦਲਿਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਪਰ ਨਹੀਂ ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਛਾਲ ਆਪਣੇ ਕਰਕੇ ਮਾਰੀ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਵਾਰਥ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਭੁੱਖ ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਕੱਲੇ-ਇਕੱਲੇ ਸਵਾਰਥੀ ਲੀਡਰ ਦਾ ਚਿੱਠਾ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ ਪਰ ਏਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਅੱਜ ਦਾ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਲੀਡਰ ਦੀ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਭਲੀਭਾਂਤ ਪਹਿਚਾਣਦਾ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਗੁਲਾਮ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰਥ ਲਈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸਦਾ ਇਹ ਗੂੰਗੇ ਤੇ ਬਹਿਰੇ ਤੋਤੇ ਰਹਿਣਗੇ। - ਅਜੈ ਕੁਮਾਰ
No comments:
Post a Comment