ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ

ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੀ 125ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਇਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਥੇਬੰਦੀ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦਾ ਸੱਚਾ ਪੈਰੋਕਾਰ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਵਧ-ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਵੇਂ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਕਾਂਗਰਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਸੰਘ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ਭਾਜਪਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਲਾਲ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੋਣ, ਸਭ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸੱਚੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ।  ਇਕ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨੇਤਾ ਗਊ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਪਸ਼ੂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਦੀ ਜੈ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਉਂਦਾ, ਉਹ ਦੇਸ਼ਧ੍ਰੋਹੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਅੰਬੇਡਕਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਜਿਸ ਨੇ ਸਦਾ ਤੋਂ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਡਟ ਕੇ ਰੋੜੇ ਅਟਕਾਏ, ਉਹ ਵੀ ਅੱਜ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੋਚ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਦਰਕਿਨਾਰ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਾਂਧੀਵਾਦ ਦਾ ਪਾਠ ਹੀ ਡਟ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਗਮ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਕੁਲ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਾਖੰਡਾਂ ਦਾ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅੱਜ ਉਹੀ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਉਹੀ ਪਾਖੰਡਾਂ ਨਾਲ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜਯੰਤੀ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚਣ 'ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਦੀ ਜੈ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਜੈ ਭਾਰਤ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਜੈ ਹਿੰਦ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੋਣ, ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਕੀ ਫਰਕ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦਾ ਇੱਕੋ-ਇਕ ਮਕਸਦ ਹੈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰਮਾ ਕੇ ਸੱਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਵਾਰਥ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਲੁੱਟਿਆ ਜਾਵੇ। ਹਾਂ ਇੰਨਾ ਫਰਕ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਸਮਾਜ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੰਮਾਂ ਬਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਖ਼ਾਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਂ! ਪਰ ਉਹ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ ਕੱਢ ਕੇ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅੰਬੇਡਕਰੀ ਹਨ, ਇਹ ਮਨ ਕੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਹੀ ਅੰਬੇਡਕਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇ ਕੇ ਫੋਕਾ ਫਖ਼ਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।  ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰਵਾਦ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਧੋਖਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਸਭ ਭਾਰਤ ਵਾਸੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ 'ਚ ਨਾਕਾਮ ਸਿੱਧ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਭਾਰਤ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ, ਉੱਚੇ-ਉੱਚੇ ਵਾਅਦਿਆਂ-ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ, ਭਾਰਤ ਜੇ ਇਕ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ। ਆਪੋ-ਆਪਣੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ ਲਗਾ ਕੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀਆਂ ਚਮਕਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੰਘ ਲਗਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਲੇਨਿਨ ਲਗਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਬੇਵਕੂਫ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਦਨੀਯਤੀ ਨਾਲ ਅੰਬਡੇਕਰਵਾਦ ਕਦੇ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਨਾਮ ਹੈ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਾ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨਾਮ ਹੈ ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਾ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨਾਮ ਹੈ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨਾਮ ਹੈ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਾ, ਅੰਬੇਡਕਰ ਨਾਮ ਹੈ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਭਾਵਨਾ ਦਾ, ਜੇ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਲਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਾਰਣ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਿਰਮੌਰ ਨਾ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰੇ। ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਸਮਾਜ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਨਿਯਮ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਕੇ ਕਦਮ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾ ਕੇ ਭਵਿੱਖ ਵੱਲ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁੱਖਮਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਚੀਜ਼ ਬਚਾਅ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਚਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ ਉਹ ਹੈ ਅੰਬੇਡਕਰਵਾਦ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ। ਹੁਣ ਸਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੋਰ ਸਮਾਂ ਖਰਾਬ ਨਾ ਕਰੀਏ ਅੰਬੇਡਕਰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਈਏ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਜੋ ਵਰਣ-ਵਿਵਸਥਾ, ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਧਰਮ-ਮਜ਼੍ਹਬ ਦੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਤੇ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਇਕ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਕੋਲ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਹੱਕ ਹੋਣ ਤੇ ਉਹ ਫਖਰ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕੇ ਕਿ ਮੈਂ ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਨਵੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਨਵੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਾੜਾ ਹੀ ਪਾਉਣਗੀਆਂ। ਚੰਗਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਮੌਜੂਦਾ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੂਰ ਕਰੀਏ ਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੋਚ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਠੋਸ ਕਦਮ ਉਠਾਈਏ। ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬਹੁਮੁੱਲੇ ਹਨ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਬੇਝਿਜਕ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਲੋੜ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਇੰਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਅੰਬੇਡਕਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। 
                                                                                             - ਅਜੈ ਕੁਮਾਰ (98787-83901)