ਪਹਿਲਾ ਪੌਡਾ

ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਕ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਡੇਢ ਸੌ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵਾਰ ਕੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਾਜ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆਉਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦਿੱਤੇ। ਪੜ੍ਹੋ-ਲਿਖੋ, ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰੋ, ਜੁੜੋ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਮੂਲ ਮੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਨੇ ਸਬਰ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਰਣ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੂੰਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਨੀਯਤ 'ਚ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ। ਨੀਯਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹੋ ਸੀ, ਇਹੋ ਹੈ ਤੇ ਇਹੋ ਹੀ ਰਹੇਗੀ ਕਿ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੇ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਤੋਂ ਭਟਕ ਕੇ ਹੋਰ ਹੀ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਰਹਿਣ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ 'ਤੇ ਗੌਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਦੀ ਘੋਖ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਪੜ੍ਹੋ ਲਿਖੋ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਾਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੁੱਟ-ਖਸੁੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸੀਰੀ ਹੀ ਬਣੇ ਰਹਿਣ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਲਾਗੂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਭਾਵੇਂ ਸਮਾਜਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਫਰੰਟ 'ਤੇ ਵੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਫਿਲਹਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ-ਲਿਖਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਲਿਤ ਹੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਅਗਲੇ ਦੋ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਇਕੱਠ ਹਾਲੇ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹਨ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਹਾਲੇ ਸ਼ੇਖ ਚਿੱਲੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੌਡਾ ਹੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ ਤਾਂ ਸੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸਟੇਜਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਲੰਬੇ-ਚੌੜੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ  ਦਾ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਤਕੜਾ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਉ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲਾ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਪੜ੍ਹੋ-ਲਿਖੋ ਨੂੰ ਅੰਬੇਡਕਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣਾ-ਆਪਣਾ ਸਹਿਯੋਗ ਪਾਈਏ। ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਬੰਧ 'ਚ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹੋ-ਲਿਖੋ ਦੇ ਮੂਲ ਮੰਤਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਭੇਜ ਕੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਡਿੱਗ ਰਹੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਿਆਰ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਉ। ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ 'ਚ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਚਿੰਤਕ।                     
- ਅਜੈ ਕੁਮਾਰ, (98787-83901)