ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਕਲਮ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨੂੰ

ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਗ੍ਰੰਥ ਯੋਗ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਲਿਖਿਆ। ਜੋ ਕਿ ਤਾਰਕਿਕ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ਾਸਤਰ ਹੈ। ਯੋਗ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਹਰ ਮਾਨਵ ਲਈ ਹਰ ਦੌਰ, ਹਰ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ ਯੋਗ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਖੰਡਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦੇ ਹੋਏ ਸਿਰਫ ਪੁਰਸ਼ਾਰਥ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਰਕ ਅਤੇ ਵਿਵੇਕ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤਥਾਗਤ ਬੁੱਧ ਨੇ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ, ਤਿਆਗੀ ਸੰਤਾਂ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ, ਰਹਿਬਰਾਂ ਨੇ ਯੋਗ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ, ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕਬੀਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਸਨ। ਯੋਗ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ ਰਮਾਇਣ ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਾਮੁਨੀ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ੰਭੂਕ ਜਿਹੇ ਸੂਰਵੀਰ ਗਿਆਨਵਾਨ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਬਰ-ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਕਸ਼ਰ-ਲਕਸ਼ ਗ੍ਰੰਥ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਨਾਪਣਾ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਆਦਿ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਣਿਤ ਦੇ 325 ਫਾਰਮੂਲੇ ਵੀ ਲਿਖੇ। ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦਯਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਵ-ਕੁਸ਼ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਲਵ-ਕੁਸ਼ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੰਕਾਰੀ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਬਰ-ਜ਼ੁਲਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤਾ। ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ 21 ਆਸ਼ਰਮ- ਕੇਸ਼ਵਰੀ ਆਸ਼ਰਮ, ਚਿੱਤਰਕੂਟ ਆਸ਼ਰਮ, ਗੰਗਾ ਆਸ਼ਰਮ, ਬਾਂਦਵਾ ਆਸ਼ਰਮ, ਕਲਿੰਦੀ ਆਸ਼ਰਮ, ਹਿੰਡਨ ਆਸ਼ਰਮ, ਰਾਮ ਤੀਰਥ (ਵਾਲਮੀਕਿ ਤਪੋਵਣ ਤੀਰਥ), ਆਸ਼ਰਮ, ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਆਸ਼ਰਮ, ਬੈਠੌਰ ਆਸ਼ਰਮ, ਕਲਿਆਣ ਆਸ਼ਰਮ, ਬਲਾਨੀ ਆਸ਼ਰਮ, ਸ਼ੀਆ ਵਨ ਆਸ਼ਰਮ, ਭੈਂਸਾਲੇਟਨ ਆਸ਼ਰਮ, ਬਬੀਨਾ ਆਸ਼ਰਮ, ਤਮਸਾ ਆਸ਼ਰਮ, ਸੋਨਾਰ ਆਸ਼ਰਮ, ਸੀਤਾ ਮੜੀ ਆਸ਼ਰਮ, ਸੀਤਾ ਬਾੜੀ ਆਸ਼ਰਮ, ਲੋਹੂਗਬੀਰ ਆਸ਼ਰਮ, ਤੀਰੂਵਾਨ ਆਸ਼ਰਮ, ਮਿਯੂਰ ਆਸ਼ਰਮ ਬਣਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਦਿਆ, ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿੱਦਿਆ, ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ,  ਅਤੇ  ਬੇਮਿਸਾਲ ਉੱਚ ਦਰਜੇ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਮਾਨਵਤਾ ਦਾ ਝੰਡਾ ਬੁਲੰਦ ਹੋ ਸਕੇ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇਸ਼ਾਂ-ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਵਸ ਬੜੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸ਼ੋਭਾ ਯਾਤਰਾ, ਸਮਾਗਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਬੜੇ ਅਫਸੋਸ ਨਾਲ ਕਹਿਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਕਰੁਣਾਸਾਗਰ, ਦਯਾਵਾਨ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੀ ਕਲਮ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਭਲੀ-ਭਾਂਤੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸਮਝਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 98 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਅੱਜ ਵੀ ਰੋਟੀ, ਕੱਪੜਾ, ਮਕਾਨ, ਸਿਹਤ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਪਾਸੇ ਨਾ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਖਿਆਲ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੀਡਰਾਂ ਦਾ ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦਾ ਪੈਰੋਕਾਰ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਣ ਹੈ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਵੀ ਘੋਖ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਅਗਲੇ ਲੇਖਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ। ਪਰ ਇੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੇਕਰ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੀ ਕਲਮ ਤੋਂ ਨਿਕਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਅਸੀਂ ਬੜੇ ਗਰਵ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈ ਹਾਂ ਤੇ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੀ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਲਾਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਖੈਰ, ਦੇਰ ਆਏ ਦਰੁਸਤ ਆਏ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਤੇ ਅਦਾਰਾ 'ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ' ਵੱਲੋਂ ਦੇਸ਼ਾਂ-ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਉ ਅਸੀਂ ਜਾਤ-ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉਠ ਕੇ ਇਕਮੁੱਠ ਹੋ ਕੇ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਲੀਕੀਏ ਜਿਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਦੀਨ-ਦੁਖੀ, ਬੇਸਹਾਰਾ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੁਹਤਾਜ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਕ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਭਲੀ-ਭਾਂਤੀ ਪਤਾ ਹੋਵੇ। ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਲੜੀ 'ਚ ਪਰੋਏ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੀਏ ਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਵਾਲਮੀਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਂਟ ਹੋ ਸਕਣ।

 ਅਜੇ ਕੁਮਾਰ